Kaygı Verici Başlangıç
Bilim insanları, insanlık için varoluşsal tehdit oluşturabileceği gerekçesiyle “ayna hücre” geliştirme çalışmalarını durdurma kararı aldı. Dünyanın önde gelen sentetik biyologları, moleküler yapısı doğal formların tam tersi olan bu organizmaların geliştirilmesine karşı kırmızı alarm verdi.
Nedenleri ve Değerlendirme
Aralık 2024’te Science dergisinde yayımlanan 300 sayfalık risk raporuna göre, ayna hücrelerin 10 ila 30 yıl içinde üretilmesi mümkün görünüyor. Ancak kontrolsüz yayılmaları halinde ekosistemleri çökertme ve insan sağlığını geri dönülemez şekilde bozma riski taşıyor.
Proje İptali
Minneapolis’teki bir ekip, 2019 yılında ABD Ulusal Bilim Vakfı’ndan aldıkları 4 milyon dolarlık fonla başlattıkları ayna hücre araştırmasını sonlandırdı. Başlangıçta hedefler arasında süper bakterilerle mücadele bulunuyordu, fakat risklerin büyüklüğü nedeniyle proje durduruldu. “Sorular sorulmaya başlandığında cevap verebileceğimizi düşündük. Sonra fark ettik ki cevap yoktu” sözleriyle kararın gerekçesi paylaşıldı.
Bağışıklık Sistemi ve Kontrol Sorunları
Bilim insanlarına göre ayna hücreler mevcut ilaçlara direnç gösterebilir ve doğal dengeleyici mekanizmalar olmadığı için istilacı bir tür gibi hareket edebilir. Stanford Üniversitesi’nden mikrobiyolog David Relman, tehlikenin boyutunu “Ayna bakteriler bağışıklık sistemi tarafından tamamen görünmez olabilir ve kontrolsüz şekilde çoğalabilir” şeklinde özetledi.
Uzlaşı ve İtirazlar
2025 yılı başında yaklaşık 100 bilim insanı, güvenli olduğu kanıtlanana kadar ayna yaşamın üretilmemesi gerektiğine dair bir bildiriye imza attı. Ancak bazı uzmanlar, tıbbi amaçlı “ayna moleküller” ile kendi kendini çoğaltan “ayna hücrelerin” karıştırılmaması gerektiğini savunuyor. Utah Üniversitesi’nden Biyokimyacı Michael Kay, “Ayna moleküller kendi kendini çoğaltamaz ve risk oluşturmaz. Ancak tartışmalar yüzünden tıbbi ilerlemelerin yavaşlamasından endişeliyim” dedi. Relman ise sürecin kontrol altına alınması gerektiğini vurgulayarak, “Bu sefer, başımıza gelmeden önce durdurma şansımız var” ifadesini kullandı.
Yorumlar kapalı.